Son anda sürpriz bir gelişme olmadığı taktirde 29 Mart 2019 Saat 23:00’de Avrupa Birliği’ne veda edecek olan İngiltere hızla AB sonrasına hazırlanıyor.
Hükümet, sadece 6 ayın kaldığı Brexit sonrasına hazırlık çalışmalarına hız verdi. Başta Ticaret ve İçişleri olmak üzere tüm bakanlıklar, Brexit sonrası olabilecek her bir senaryoyu içerecek şekilde hazırlıklarını sürdürüyorlar.
Brexit ile ilgili yapılan hazırlıklara bakıldığında İngiltere’de çok şeyin değişeceğini söylemek mümkün:
Sınır kapılarında gümrük ve vize kontrolleri AB ülkelerini de içerecek
Tahminler, tam gümrük kontrolü yapılması durumunda Dover’daki kontrol noktasında 30 km’yi aşan kuyrukların oluşacağına işaret ediyor. Hükümet, bu uzun kuyruklar yüzünden imajını zedelememek ve kamuoyunun tepkisini azaltmak için sadece beyana dayalı hızlı geçiş yöntemini deneyecek.
İngiltere’den Schengen bölgesine ve diğer AB ülkelerine seyahat edenler, elektronik vize almak ve bunun için de kişi başına 6 Euro ödemek zorunda kalacaklar. Aynı şekilde AB ülkelerinden İngiltere’ye seyahat edenler, yeni bir düzenleme yapılmadığı taktirde, 6 aylık ziyaretçi vizesine 89 sterlin ödeyecekler.
VAT (KDV) uygulaması başlayacak
İngiltere’den AB’ye ihraç edilen ürün ve hizmetlerde KDV sıfıra düşerken, İngiltere’ye ithal edilen ürün ve hizmetlerde gümrük vergisinin yanısıra KDV de ödenecek. Bir bakıma, AB’ye dayalı ürün ve hizmetler İngiltere’de pahalanırken, AB’ye ihraç edilen ürünlerden yılda 10 milyar sterlini aşan KDV kaybı oluşacak.
TIER 1 Entrepreneur vizelerine start up kolaylığı geliyor
İngiltere’de iş kurmak isteyen yabancılar, ilgili kurumlardan ‘olur’ almaları karşılığında 200,000 sterlin sermaye koşulundan muafiyet kazanacaklar. Ayrıca bazı ülke vatandaşlarına TIER 1 Entrepreneur vizelerinde ayrıcalıklar getirilecek. İngiltere bu konuda ticaret hacmini attırmayı düşündüğü ülke vatandaşlarına öncelik verecek.
TIER 3 vize kategorisi aktif hale getirilecek
Brexit sonrası AB’den kalifiye iş gücü akışı duracağı için, ülkenin ihtiyaç duyduğu işgücü, TIER 3 vizesi aktif hale getirilerek karşılanacak. Ancak hükümet, AB ülkeleri yerine bu işgücünü İngilizce konuşan ve İngiltere ile tarihi bağları olan Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda ve hatta ABD’den karşılamayı planlıyor.
Öğrenildiğine göre hükümet, TIER 3 kategorisi konusunda işdünyasından gelecek İşgücü talebindeki gelişmelere göre kesin kararını 2019 sonuna doğru açıklayacak.
TIER 5 vize kategorisinin kapsamı genişletilecek
Daha çok gençlere ve öğrencilere açık olan TIER 5 vize kategorisine yeni ülkeler eklenerek, ülkede ihtiyaç duyulan genç işçi ve çalışanların belirli ülkelerden gelmelerine izin verilecek. Au Pair’lik bu kategori altında yeniden vize literatürüne girecek.
Bilindiği üzere TIER 5 kategorisinden sadece belli ülkeler yararlanabiliyor, bu ülkelerin arasına muhtemelen Türkiye’de eklenecek. Ancak vizelerin süresi şimdi olduğu gibi 1 veya 2 yıl ile sınırlı olacak. Bu süre sonunda geçici işçi ve çalışanların ülkelerine geri dönmesi gerekecek.
Hükümet TIER 5 vize kategorisinin genişletilmesi konusunda çalışmalarına devam ediyor. Mart ayı ortasına kadar detaylar açıklanacak.
Ankara Anlaşması sona eriyor
İngiltere açısından Ankara Anlaşması, ülkenin AB’de ayrılması ile 29 Mart 2019’da sona eriyor. Ancak İngiltere’de Ankara Anlaşması ile bulunanlara ne olacağı henüz kesinlik kazanmış değil.
Bakanlıktan sızan bilgilere göre (son anda hükümet farklı bir karar almadığı taktirde), İngiltere İçişleri Bakanlığı bünyesinde faaliyette bulunan Shefield’daki ECAA ekibi faaliyetleri 29 Mart 2019’da son buluyor. Mevcut ECAA ekibi diğer vize kategorilerine dağıtılırken, İngiltere’de Ankara Anlaşması ile bulunanlara ne olacağı henüz belirlenmedi.
Ankara Anlaşması vizesi ile İngiltere’de bulunanlardan henüz kalıcı oturum almamış olanların durumları ‘kazanılmış hak’ kapsamına girmiyor. Ancak güçlü bir ihtimalle, hükümet politik bir karar alarak, geçiş dönemi (Transition Period) uygulamasına gidecek. Buna göre ECAA Appendix’de yer alan yeni yönetmelik kuralları, en az 5 yıl süreyle daha geçerli olurken, Ankara Anlaşmasına yeni başvurular kabul edilmeyecek.
Bir başka ifade ile, İngiltere’de Ankara Anlaşması ile bulunanların vize uzatım başvuruları 1971 göçmenlik yasasındaki kurallara göre değerlendirilecek ancak iki ek koşulla: Ülkede herhangi bir 12 aylık bir süreç için en az 186 gün yaşıyor olmak ve her vize uzatımında başvuru ücreti ödemek gerekecek.
İyimser senaryolara göre, 5 yıllık ‘Transition Period’ 2024’de sona erecek ve bu süreçten sonra Ankara Anlaşması’nda olanlardan henüz kalıcı oturum almamış olanlar varsa TIER 2 Entrepreneur vize kategorisine geçişi gerekecek.
Ankara Anlaşması ekibinin Mart 2019 sonunda dağıtılmasından hemen önce Ankara Anlaşmasına ilk kez başvurmuş olup 29 Mart 2019’a kadar başvurusu sonuçlanmayanların durumlarının ne olacağı ise belli değil.
Bu sayılanlar iyimser senaryoya göre olabilecek gelişmeler. Bu konuda hazırlıklar yapılmasına karşın son karar hükümete ait.
AB Vatandaşlarının durumu
Hükümet, 1 Ocak 2021’e kadar İngiltere’de yaşayan AB vatandaşlarının ya kalıcı oturum almalarını ya da durumlarını belgeleyecek sertifika almalarını şart koşuyor. Aynı şekilde, AB’de yaşayan İngiliz vatandaşları durumlarını yaşadıkları ülkede kayıt ettirmeleri koşuluyla haklarını koruyabilecekler.
AB vatandaşlarının, üçüncü dünya vatandaşı olan eş ve bağımlı aile bireylerine, 29 Mart 2019’dan sonra AB mevzuatı yerine, İngiltere Göçmenlik yasaları uygulanacak. Bir başka ifade ile, AB vatandaşlarının aile bireyleri, İngiliz vatandaşlarına da uygulanan gelir ve dil testlerine tabi tutulacaklar.
Bu konuda İngiltere hükümeti ve AB prensip anlaşmasına varmış durumdalar.
Konut fiyatlarında olası düşüşü önlemek için Golden Visa benzeri bir uygulama düşünülmüyor
Bazı AB ülkelerinde uygulanan ve konut alanlara oturum izni olanağı sunan Golden Visa (Altın Vize) uygulaması, gayrimenkul sektöründen gelen yoğun kulislere rağmen düşünülmüyor. Aksine, Brexit sonrası konut fiyatlarındaki düşüşün, halkın alım gücünü arttıracağı tezi öne sürülüyor. Görünen o ki, İngiltere’de büyük yabancı yatırımcılara TIER 1 Yatırımcı Vizesi dışında bir seçenek olmayacak.
